همه چی در مورد دندانپزشکی و ابزارهای آن

دندانپزشکی یکی از رشته‌های پزشکی بسیار حساس و البته دارای تجهیزات و ابزار بسیار کاربردی و ظریف است، طراحی و تولید این وسایل طیف گسترده‌ای از مهندسی پزشکی را در برمی‌گیرد. در این مقاله سعی داریم شما را با انواع تجهیزات دندانپزشکی، ابزار دندانپزشکی، لوازم و وسایل دندانپزشکی و کاربرد آنها آشنا کنیم. مخاطب این مقاله از یک سو مراجعین به مطب های دندانپزشکی هستند و از سوی دیگر سایر متخصصین و افرادی که تمایل دارند اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهند.

بخش اول

در ابتدا می خواهیم به بررسی لیست لوازم دندانپزشکی و کاربردهای آنها بپردازیم.

گروه اول: ابزارهای دستی

آینه ی دندانپزشکی Dental Mirror

این وسیله برای کنار زدن گونه، زبان، انعکاس نور و دیدن قسمت هایی از دهان که به طور مستقیم دیده نمی شوند، استفاده می شود. می تواند به دو صورت پلاستیکی (یک بار مصرف) و یا فلزی (قابل اتوکلاو شدن) موجود باشد.

سوند دندانپزشکی Dental Explorer

این وسیله برای معاینه ی دندان ها و پیدا کردن پوسیدگی ها و جرم های دندانی و نیز امتحان سلامت و سختی سطح دندان ها استفاده می شود.

پنس یا پلایر رل پنبه Cotton plier

با زوایا و نوک های متفاوت برای برداشتن، جایگذاری و انتقال وسایل و ذرات ریز از جمله ریزپنبه، رل پنبه، تکه های ترمیم افتاده در دهان بیمار و… کاربرد دارد.

ابزارهای ترمیم آمالگام

• کندانسور Condenser: برای فشردن و متراکم کردن ماده ترمیمی در حفره ی دندانی استفاده می شود. انواع مختلف از این وسیله با شکل سر متفاوت و در سایزهای مختلف وجود دارند. نوع رایج تر به شکل زیر می باشد:
• کارور Dental Carver: پس از قرار دادن ماده ی ترمیمی در محل مورد نظر، شکل و سطح آن به کمک کارور مشابه دندان طبیعی فرم داده می شود. انواع متفاوتی از کارورها وجود دارند که رایج ترین نوع، کارور لوزی می باشد:
• برنیشر Burnisher: برای صاف کردن، شکل دهی و پالیش/پرداخت آمالگام قبل از سخت شدن استفاده می شود. اشکال متنوعی از آن وجود دارد که نوع توپی رایج تر است:

الواتور Elevator

در خارج کردن دندان یا ریشه های دندانی، از این وسیله برای لق نمودن دندان از طریق قطع اتصالات بافت نرم (لثه) و هم چنین اتصالات دندان و استخوان اطراف آن استفاده می شود. به این ترتیب دندان در محل خود مقداری شل شده و راحت تر خارج خواهد شد. انواع مختلفی از الواتورها با کاربردهای مختلف و شکل سر متفاوت وجود دارند. رایج ترین الواتور، الواتور مستقیم Straight Elevator می باشد.

بخش دوم

در این بخش سراغ وسایل دندانپزشکی خواهیم رفت که دارای اندازه ای بزرگ هستند. جالب است که بدانید دندانپزشکان تجربی نیز از همین تکنولوژی ها استفاده می کنند.

دستگاه ساکشن؛ برای تخلیه هر آنچه که در دهان است

ساکشن یکی از دستگاه‌هایی است که کاربرد عمومی‌تری نسبت به سایر وسایل دندانپزشکی دارد، در حقیقت کارکرد این دستگاه شبیه جاروبرقی است و آب و مایعات داخل دهان بیمار را در زمان معاینه و انجام خدمات دندانپزشکی تخلیه می‌کند. این دستگاه‌ها دارای قدرت مکش متفاوتی است برای مثال در عمل‌های جراحی مربوط به لثه و یا جراحی دندان عقل معمولا از ساکشن‌های قوی‌تری برای تخلیه کامل خون از دهان بیمار استفاده می‌شود.

دریل دندانپزشکی؛ تراشیدن دندان به کمک این دستگاه

این وسیله بدون شک ترسناکترین ابزار دندانپزشکی است و مطمئنا صدای آن را بارها در مطب دندانپزشکی شنیده‌اید. این نوع دریل‌ها معمولا با سرعت ۲۵۰ دور در دقیقه می‌چرخد و آب را داخل دهان شما می‌پاشد، پاشیدن آب هنگام کار با دریل به دلیل جلوگیری از آسیب رسیدن به مینای دندان هنگام تراشیدن آن است. قبل از انجام کار با دریل معمولا از داروهای بی‌حسی استفاده می‌شود بنابراین بعید به‌نظر می‌رسد که هنگام استفاده پزشک از دریل شما دردی احساس کنید.

قالب‌های دندانپزشکی؛ برای محافظت‌های دندانی

گاهی نیاز است که از روکش‌ها یا محافظ‌های دندانی استفاده شود، برای این کار پزشک ابتدا فرم دهان و دندان‌های شما را قالب می‌گیرد، این قالب‌ها به شکل فریم‌هایی هستند که با یک ماده نرم پوشیده شده و سپس در دهان قرار داده می‌شوند و از بیمار خواسته می‌شود تا دهان خود را برای دقایقی ببندد، به این ترتیب قالب دندانی شما آماده می‌شود.

تابوره در دندانپزشکی؛ صندلی دندانپزشک

این وسیله در واقع یک صندلی چرخان بدون پشتی است که پزشک روی آن می‌نشیند و قابلیت تنظیم ارتفاع نیز دارد، به این ترتیب دندانپزشک هنگام انجام خدمات دندانی بسیار راحت و با آزادی عمل می‌تواند به کارش ادامه دهد.

بخش سوم

جالب است که بدانید بهترین متخصصان درمان ریشه از این وسایلی که گفته شد استفاده می کنند. اگر ناراحتی فک دارید بهتر است هنگام مراجعه به دندانپزشک معالج از او بخواهید درباره ارتودنسی کاموفلاژ برایتان توضیح دهد تا بتوانید رویه درمان را به آسانی دنبال کنید.

درمان ریشه دندان چگونه انجام می شود؟

در قسمت تاج دندان پوسیدگی و عفونت برداشته شده، طول کانالهای ریشه مشخص شده، داخل آن توسط ابزار ویژه ای تمیز و خالی شده و در انتها کانالها با موادی که ریشه گیاهی دارند و از صمغ گیاهان تهیه شده است، پر شده و پانسمان رو آن قرار داده می شود. تا زمانی که فرآیند درمان کامل نشده و پانسمان روی دندان است، باید غذاهای نرم خورد و در حین مسواک زدن احتیاط نمود تا پانسمان کنده نشود. در طول درمان، با کمک آمپول های بی حسی، بیمار دردی حس نمیکند.

درمان ریشه مجدد چه موقع انجام می شود؟

ممکن است درمان ریشه دندان بصورت کامل انجام نشده و عصب ها کاملا تخلیه نشده باشند، و یا در اثر عفونت مواد درونی کانال­ ها، نیاز باشد که مجدد درمان ریشه دندان انجام شود. درمان ریشه مجدد سختر و دشوارتر از عصب کشی می باشد و ممکن است نیاز به جراحی اپیکو باشد.

چنانچه پوسیدگی دندان وسیع باشد و ۵۰ درصد بافت دندان خارج شود، درمان پست انجام می شود. پست به دو صورت ریختگی و فایبر می باشد. در نوع پست ریختگی، بعد از برداشت قسمت های پوسیده، عصب تخلیه شده و قالب گیری انجام می شود. توسط این قالب در لابراتوار، یک تکه فلزی که ریشه و تاج دندان را پوشش می دهد، ساخته می شود. سپس توسط دندانپزشک این قالب در روی دندان مورد نظر قرار گرفته و بعد از آن روکش روی آن قرار می گیرد. این روش که به post core معروف میباشد، که برای درمان دندان هایی که دچار آسیب گسترده شده اند موثر می باشد.

دندان هایی که آسیب جزئی داشته باشند، به روش پست فایبر درمان می شوند. این روش در یک جلسه انجام شده و نیاز به قالب گیری و ارسال به لابراتوار نیست. عصب دندان مقدار کمی تخلیه شده و توسط پست فایبر پر می­شود. تاج دندان هم روکش می شود.

بعد از درمان ریشه دندان ممکن است تا چند روز بیمار احساس درد در قسمت دندانی که عصب کشی شده است، داشته باشد. این امر طبیعی است زیرا عصب و عروق از کانال ریشه دندان قطع شده و موجب التهاب و زخم مختصری در اطراف آن و استخوان شده است. برای برطرف شدن درد می­توان با تجویز دندانپزشک معالج، مسکن های رایج مانند ژلوفن و ایبوپروفن مصرف کرد